- Satış
sözleşmesinde >>>> Bedelli,
- Bağışlama
sözleşmesinde >>>Bedelsiz,
- Mal
değişimi sözleşmesinde >>> 2 malın değişimi ile mülkiyetin devri
söz konusudur
- 1)KİRA SÖZLEŞMESİ (m299-devamı)
- Kullandırma
amacı güden bir sözleşmedir.
- Taşınır veya taşınmaz malın veya belli bir
hakkın kullanımını bellirli veya belirsiz sürede kullanım hakkının bir
bedel karşılığında devreden bir sözleşmedir.
- Tüketim
ödüncü ve kullanım ödüncü sözleşmeleri de kullanım amacı güder.Ama kira sözleşmesi dominant bir karakterdedir.Tüketim
ödüncü veya kullanım ödüncü için kanunda hüküm yoksa kıyasen kira
sözleşmesi hükümleri uygulanır.
- Hizmet
söz. , eser söz, vekalet söz >>> iş görme sözleşmesidir.
- Kefalet
söz, garanti söz >>>> Teminat amacı güden sözleşmedir.(örn:3.
köprü)
- Eski
Borçlar Kanunu döneminde kira sözleşmesine ilişkin hükümler kısmen Borçlar
Kanun’da yer alırdı.Çoğu hüküm başkaca kanunda toplanmıştı.TBK ‘da ise bu
hükümler biraraya toplandı.
- Kira
sözleşmesi hükümleri:
- 1-Kira sözleşmesine ilişkin genel
hükümler,
- 2-Olağan kira sözleşmesi,
3-Konut ve çatılı işyeri
kira sözleşmesi
- 4-Ürün kirası (hayvan kirası burda inceleniyor) olarak düzenlenmiştir
- Ürün
kirası>>> Ürün verebilecek bir şeyin kiralanması yani işletilmek
üzere devralınan kiralanan yer.
- Ürün kirası içinde hayvan kirası ayrıca
incelenmiştir.Eğer hayvan kirası için özel hüküm yoksa ilk önce ürün
kirası hükümleri onda da hüküm yoksa kira sözleşmesine ilişkin genel
hükümlere bakmalıyız
- Örneğin
Rödovans sözleşmesi.Devletin özel teşebbüslerle yaptığı sözleşme ve karma
niteliktedir.Maden sahaları devletindir.Bu yerlerin işletilmesi devlet
eliyle ya da özel teşebbüslere kiralanması şeklinde olur.Burada madenin
mülkiyeti devlette kalmaya devam eder.Bu rödovans sözleşmedir ve ürün
kirasına ilişkin hükümler uygulanır.
- Ticari
kira sözleşmesi kiracısı özel hukuk tüzel
kişisi veya kamu tüzel kişisi olan sözleşmelerdir.Bu sözleşmeye ilişkin bir takım hükümler 8 yıl
süreyle uygulanması ertelenmiştir.(Kiracısı gerçek kişi değil)
- EBK
döneminde yapılan ticari kira sözleşmesine ait bir takım hükümler 2020
yılına kadar EBK hükümleri uygulanacak. (taraflar arasında öngörülmüş
durum yoksa)
- Amaç
tamamen TBK daki hükümlerden dolayı menfaat zedelenmesin diyedir.Kendi
aleyhine temas eden şeyleri bertaraf etmişler.
- YTBK da
kira artış oranı olarak ÜFE esas alınmıştır.
- Ticari
kira sözleşmesinde kiralayanın tacir olması bir anlam ifade etmez.Biz
kiralayanın tacir olup olmamasına bakıcaz
- MADDE 299- Kira sözleşmesi, kiraya verenin
bir şeyin kullanılmasını veya kullanmayla birlikte ondan yararlanılmasını
kiracıya bırakmayı, kiracının da buna karşılık kararlaştırılan kira
bedelini ödemeyi üstlendiği sözleşmedir.
- Kira
sözleşmesinin unsurları:
- Bedel
- Anlaşma
- Kullanım hakkını devretme
- Bedel
olmazsa olmaz unsurdur.
- Kira
sözleşmesi ivazlı bir sözleşmedir.
- Kiralayanın
asli edimi zilyetliğinin kullanıma uygun şekilde zamanında teslimi ,
kiralama süresince kullanıma uygun şekilde bulundurma yükümlülüğüdür.
- Ürün
kirasında Belli bir eşyanın kullanılması işletilmesi söz konudur.Bu
eşyadan ürün sağlanır.
- Kiracının
burdaki yükümlülüğü bedel ödemedir.
- Bu
bedel
- Götürmeli bedel
- Ürüne katılmalı bedel
- Karma(götürmeli+ürüne katılmalı) olabilir.
örn, 20.000 ürünü işletmese de vericek işletirse %5 daha vericek gibi
- Tarafların Ehliyeti:
- Kiralayan
da kiracı da tam fiil ehliyetli olmalıdır.
- Tam
fiil ehliyeti (ayırt etme gücüne haiz, reşit olan kısıtlı olmayan)
- Sınırlı
Ehliyetsizler yasal temsilcilerinin izni/icazeti ile kira sözleşmesine
taraf olabilirler.Bu durum hem kiralayan hem de kiracı için aynıdır
- 1 yılı
aşkın ürün kira sözleşmesi veya 3 yılı aşkın olağan kira sözleşmesi
vasinin izni yeterli olmaz. Bunun yanında Sulh hukuk hakiminin de onayı
gerekir.Veli için bu durum geçerli değil.
- Tam
Ehliyetsizler kira sözleşmesine taraf olamaz.
- Eşlerden
biri evlilik birliğine ilişkin olarak diğer eşin rızası olmadıkça kira
sözleşmesi yapamaz.
- İSTİSNASI
(MK m 188)
- Madde 188- Eşlerden her biri, ortak
yaşamın devamı süresince ailenin sürekli ihtiyaçları için evlilik
birliğini temsil eder. Ailenin diğer ihtiyaçları için eşlerden biri,
birliği ancak aşağıdaki hâllerde temsil edebilir: 1. Diğer eş veya haklı
sebeplerle hâkim tarafından yetkili kılınmışsa,
- MADDE
349- Aile konutu olarak kullanılmak üzere kiralanan taşınmazlarda kiracı,
eşinin açık rızası olmadıkça kira sözleşmesini feshedemez.
- Bu rızanın alınması mümkün olmazsa veya
eş haklı sebep olmaksızın rızasını vermekten kaçınırsa kiracı, hâkimden bu
konuda bir karar vermesini isteyebilir.
- Kiracı
olmayan eşin, kiraya verene bildirimde bulunarak kira sözleşmesinin tarafı
sıfatını kazanması hâlinde kiraya veren, fesih bildirimi ile fesih
ihtarına bağlı bir ödeme süresini kiracıya ve eşine ayrı ayrı bildirmek
zorundadır.
- Eğer
sözleşmeye taraf olmayan eş kiralayana bildirim yapmazsa kiralayan sadece
sözleşmeye taraf olan eşe fesih bildirimi yapması yeterli olur.
- Kişi
kendisine ait olmayan bir şeyi kiralayabilir mi?
- Evet
- Bir başkasına
kiralanması yasaklanabilir örneğin kiracının evi kiraya vermesi
yasaklanabilir Bu durum alt kiradır.
- Malik ------ Kiracı(ALİ)
Ali(Kiralayan)
---------Ahmet (kiracı)
- Malike karşı kiracı Ali olarak sorumluyum.
Ahmette Ali’ye karşı kiracı olarak sorumludur.
- Alt kira sözleşmesinde Ahmet’in doğrudan
Malike (ilk kiralayana) karşı sorumluluğu yoktur.
- İntifa hakkı kira sözleşmesi ile 3. bir
kişiye devredilebilir
- Devremülk sınırlı ayni haktır.Bu hakkı da
kiralayabiliriz.
- Olağan kiralar ve ürün kiralarında
yasaklanmamışsa kural olarak alt kiraya verilebilir.
- Konut ve çatılı işyerlerinde kural olarak
alt kira yasaktır.Aksi taraflarca kararlaştırılabilir.
- Oturma hakkı sınırlı ayni
haktır.Kesinlikle kiraya verilemez.
- Hiç alakanızın olmadığı bir yeri kiraya
verebilir misiniz?
- Evet bu
kira sözleşmesi bile geçerlidir.Benim evle olan ilişkimi kanıtlama
yükümlülüğüm yok.Kira sözleşmesinin yazılı olması da şart değildir.
- Zamanı
geldiğinde ben kiracıya zilyetliği devretmezsem m112 ‘den
sorumluyum.Kiracının uğradığı tüm müspet zararı ödemekle yükümlüyüm
- Temsilci ile kira sözleşmesi yapılabilir
mi?
- Evet.Eğer
temsilci buna ilişkin yetkili kılındıysa sorun yok.Temsilci yetkisi olmasa
bile sözleşmeyi yapabilir.Zamanında teslim ettiyse sorun yok.Teslim
edemezse m46-47’ya göre kiracının uğradığı tüm zararı karşılamak zorunda
kalır.
- Hem
kiralayan tarafın hemde kiracı tarafın birden fazla olması mümkün.
- Eğer bir eşya birden fazla kişinin paylı
mülkiyetinde ise bu eşyanın kiraya verilebilmesi ve kira
sözleşmesinin sona erme kararı pay ve paydaşların çoğunluğuna bağlıdır.
- örneğin
- A - %30
- B- %15
- C- %25
- D- %10
- E- %20
- A ve C
evet dese dahi pay çoğunluğu sağlanmasına rağmen paydaş çoğunluğu
sağlanamadığı için sözleşme yapılamaz
- %45 paya sahip 3 kişi sözleşmeyi yaptı bu
kişiler edim zamanı gelince teslimi gerçekleştirirse sorun yok ama eğer
teslim gerçekleşmezse bu 3’ü müteselsilen kiracının müspet zararını
karşılayacak
- Tahliye
kararı da pay ve paydaş çoğunluğu ile alınır.
- Elbirliği mülkiyet halinde , kiralama
yapılması ve sona ermesinde oy birliği gerekir.
- Elbirliği
mülkiyet kanunda sınırlı sayılmıştır
- Miras bölünene kadar mirasçılar
- Adi ortaklar elbirliği mülkiyete sahiptir
- Elbirliği
mülkiyette paydaşlardan biri kafasına göre kiralama yaptıysa edimini
yapamazsa zararından sorumlu olacak.Fesih ihbarı da usulsüzdür geçersiz
olacak süreç başlamaz
- Birden
fazla kiracının bulunduğu hallerde olağan kira sözleşmelerinde kiracılar
payları oranında kiralayana karşı sorumludur.
- Ticari
kiralarda kiracıların müteselsilen sorumluluğu vardır.(Örneğin kira bedeli
ödememe , yıpranma vs durumlarda) (TK m7)(aksi kararlaştırabilir)
- (Adi
sorumluluk)Payları oranı yada müteselsil sorumlulukta da aksi
kararlaştırılabilir.
- Kira Sözleşmesi Çeşitleri
- A)Olağan
kira sözleşmesi
- B)Konut
ve çatılı işyeri kirası
- C)Ürün
kirası (Alt başlık olarak hayvan kirası)
- Hem
taşınır hem taşınmaz eşya kira sözleşmesine konu olabilir.
- Bir
eşya ürün getirip getirmemesine ve işelenip işlenmemesine göre ayrılabilir
- Örneğin
hasılat kirası :Bir tarlanın ekilmesi, Restoranın , aracın işletilmesi
Rödovans
- İşletme
amacı gütmeyen kira sözleşmesi örneğin, konut,işyeri,smokin,gelinlik
kiralama vs.
- Kira
sözleşmesi belirli veya belirsiz sürede olabilir.
- Örneğin
3 yıllık kira sözleşmesi yaptınız ve 3 yıl geçti ama iki tarafta sustu
işte o zaman kira sözleşmesi belirsiz süreli hale gelir.
- Belirnebilir
süreli olması örneğin :İlk bahar gelene kadar kiralama
- Hem olağan hemde konut dışındaki diğer
sözleşmelerde hem kiralayan hemde kiracı kanundaki fesih ihbar sürelerine
uyarak kira sözleşmesini sona erdirebilir.
- Konut ve çatılı işyeri kira sözleşmesinde
belirsiz sürede kiralama söz konusuysa kiralayana fesih hakkı
tanınmamıştır.Yalnızca kiracıya tanınmıştır.
- Kiracı sözleşmenin bitimine 15 gün kalana
kadar yapacağı bildirimle bu sözleşmeyi fes edebilir.
- Sözleşme uzadıktan 10 yıl bitince ancak o
zaman kiralayan sözleşmeyi fes edebilir.
- Ama bu durumunda istisnası vardır.Eğer
kiralayan kendisi veya evlenecek çocuğunun olması durumunda veya imar vs
durumlarında 10 yıl beklemeden sözleşmeyi fes edebilir.
- Kira
Sözleşmesinin Unsurları
- 1)Kiralanan:Taşınır/Taşınmaz
mal , bir takım haklar
- 2)Kira
bedeli:Olmazsa olmazdır.Olmazsa ariyet, karz olur ama kira sözleşmesi
olmaz
- Kiralayanın
kira bedelini hak etmediği bir durum olabilir mi?
- Ürüne
katılmalı kira bedeli kararlaştırılmışsa örneğin taksi veya maden
çalışmadıysa kiracının kira bedeli teorik olarak var ama ürün söz konusu
olduğundan kira bedeli doğmayacak.
- Kira
bedeli taraflarca belirlenir BK m 26-27
- MADDE 343- Kira sözleşmelerinde kira
bedelinin belirlenmesi dışında, kiracı aleyhine değişiklik yapılamaz.
- Yıllık
kira bedeli artışı TÜFE’nin üstünde olamaz.
- Kira
yanında yan gider ödemeleri (aidat vs) kararlaştırılabilir.
- Belli bir kiranın ödenmemesi durumunda tüm
kira bedelinin ödenmesi ya da cezai şart sözleşmede yazılsa bile
geçersizdir
- Kural
olarak kira sözleşmesinde belirlenen bedel aylıktır ama bu
değişebilir.Yıllık, haftalık, 3 aylık vs olabilir.
- 3)Taraflar
arası anlaşma
- Bu
anlaşma kural olarak yazılı olmak sorunda değildir.İstisnaları:
- Fikir sanat eserleri kiralama sözleşmesi,
- Patent hakkının kullanımının devri
sözleşmesi,
- Devlet ihale kanununa tabi kira
sözleşmeleri yazılı yapılmalıdır
- Örneğin
Hava araçlarının ; Pegasus jetin kiralanması yazılı şekil şartına bağlıdır
- HMK
m200’e göre 3660 tl nin üstündeki davalarda yazılı delil şartı vardır.Kira
sözleşmesinde ise yıllık kira bedeli hesaplanır 3660’ı geçiyorsa yazılı
delil ileri sürülmelidir.O sebeple kira sözleşmelerinin yazılı
yapılmasında fayda vardır.
- Kira Sözleşmesinin Sona Ermesi
- İkale sözleşmesi (karşılıklı
sözleşmeyi sona erdirme kararı) ile sona erdirilebilir.
- Belli süreli kira sözleşmesinde sürenin
sona ermesi ile sözleşme kendiliğinden sona erer.Bir ihbara gerek yoktur.
- Belirsiz süreli kira sözleşmesinde kiralanan eşyanın ne olduğuna
bakılarak fesih ihbar süresinde fesih yapılabilir.
- Örneğin
ihbar süreleri
- Taşınır eşya >>> 3 gün önceden
(olağan taşınır kira sözleşmeleri)
- Ticari amaçlı taşınır eşya >>> 1
ay
- Konut veya çatılı işyeri >>>>
kiracı için kira döneminden önce 15 gün kiralayan açısından uzama
süresinden itibaren 10 geçtikten sonraki her yılda kira dönemine 3 ay
kaladır.
- Kira
sözleşmesi kural olarak 10 yıldan fazla yapılabilir.Ama bazı hallerde
yasaklanmıştır.Örneğin Turistik tesis
işletmesi,enerji üretim tesisi devlet ihale kanuna göre 10 yılla
sınırlıdır.
- 40
yıllık yapılırsa kısmen geçerlidir.Bu süreyi 10 yıl olarak okumak gerekir.
- Burda
amaç 10 yılda örneğin turistik işletmenin ne kadar değerleneceğinin belli
olmamasıdır.Kamu menfaati amaçlanmıştır.
- Minimum süreli sözleşme yapmak da
mümkündür örneğin en az 2 yıllık
- Taraflardan
yalnızca birine fesih hakkı tanındığı kira sözleşmesi söz konusu
olabilir.Konut veya çatılı kira sözleşmesinde geçersiz(kiralayan
açısından)
- Sonsuz süreli kira sözleşmesi geçersiz
çünkü malikin mülkiyet hakkının kullanımına engel teşkil eder.Bu sebeple
baştan itibaren hükümsüzdür.
- Kiracının
hayatı boyunca , kiralayanın hayatı boyunca veya her ikisinin hayatı
boyunca kira sözleşmesi yapılabilir mi?
- Belirsiz
süreli kira sözleşmesi olarak kabul görür
- Kiralayan
açısından hayatı boyunca kira sözleşmesi tartışmalıdır.Ama sözleşme mirasçılarına
intikal edeceği için geçerli olduğu görüşü baskındır.
- Kiracı
ben ölene kadar kiralayacağım derse geçerlidir.
- Her
ikisi ölene kadar süreli kira sözleşmesi yapılırsa da geçerlidir.
- KİRAYA VERENİN BORÇLARI
- Söz
konusu eşyayı,hakkın kullanımını teslim etmesi gerekir.
- MADDE 301- Kiraya veren, kiralananı
kararlaştırılan tarihte, sözleşmede amaçlanan kullanıma elverişli bir
durumda teslim etmek ve sözleşme süresince bu durumda bulundurmakla
yükümlüdür. Bu hüküm, konut ve çatılı işyeri kiralarında kiracı aleyhine
değiştirilemez; diğer kira sözleşmelerinde ise, kiracı aleyhine genel
işlem koşulları yoluyla bu hükme aykırı düzenleme yapılamaz.
- Teslim
yerine getirilmezse kiracı genel hükümlere göre o döneme ait kiralar
için ödemezlik defi ileri sürer.Kiracının müspet zararı ödenmeli.Geçmişe
etkili olarak sözleşmenin feshi de ileri sürülebilir.Örneğin 3 aylığına
kiraladığım yazlığı 1.5 ay sonra vericek o zaman fes edebiliriz.Burda da
sözleşmenin olmamasından doğan menfi zararı talep edebiliriz.
- Kullanım
amacına uygun teslim edilmeyen eşyayıyı ayıptan sorumluluk kapsamında
inceleriz.
- Önemli
ayıp:Kullanıma engel , çekilmez kılan ayıptır.Örneğin astım hastası için
rutubetli ev, gürültülü ev.Maddi veya manevi zarar şeklinde ortaya
çıkabilir.
- Kiralayan önemli ayıpla size teslim etmeye
kalkarsa kiracının teslim alma yükümlülüğü yok ama önemsiz ayıpta
kiracının teslim alma yükümlülüğü vardır.
- MADDE 304- Kiralananın önemli ayıplarla teslimi
hâlinde kiracı, borçlunun temerrüdüne veya kiraya verenin kiralananın
sonradan ayıplı duruma gelmesinden doğan sorumluluğuna ilişkin hükümlere
başvurabilir. Kiralananın önemli olmayan ayıplarla tesliminde ise kiracı,
kiralananda sonradan ortaya çıkan ayıplardan dolayı kiraya verenin
sorumluluğuna ilişkin hükümlere başvurabilir.
- 304/1>Önemli
ayıplarda malı teslim almayarak Borçlunun temerrüdüne başvur Ya gecikme +
zarar , müspet zarar + ifa , sözleşmeden dönerek menfi zarar
- Yada
teslim alarak (önemli ayıp dahi olsa) kiraya verene derhal bu ayıpların
makul süre içinde giderilmesini istemelisiniz.Bu giderilmezse ya
sözleşmeyi sona erdir ya misliyle değişim yada ücretsiz onarım iste.
- Kiraya konu eşya genelde parça borcu
olduğuna göre söz konusu eşyanın sözleşmenin yapıldığı andaki yeri teslim
yeridir.Aksi kararlaştırılabilir.
- Kiracı eşyayı teslim almamakta direniyorsa
alacaklı temerrüdü hükümleri gündeme gelir.Ya eşyanın hakimin kararıyla
bir yere temliği gerekir bazı kira sözleşmeleri vardırki sözleşmenin sona
ermesi gündeme gelebilir.Olağan kira , ve konut kirasında kiracı teslim
almasa bile kira borcu devam eder.Ürün kirası ise kiracı burayı teslim
alıp burayı işleyip kar elde edip ürüne katılmalı kira sözleşmesi yapmış
olabilirler.Eğer kiracı teslim almazsa sözleşmesi sona erdirilebilir.
- Kiralayanın
borcu kira süresi boyunca evi uygun bulundurma borcudur.
- Kira
sözleşmesinde ayıp ve zapttan doğan sorumluluk sürekli edim
yükümlülüğünden kaynaklanır.
- KİRA SÖZLEŞMESİNDE AYIP SORUMLULUĞU
- m304>>>
Teslimden önce ayıbı var olduğu durumu anlatır.(Önemli ayıp olucak önemsiz
ayıpsa m305 e git).Bu maddeye göre teslim almayarak borçlu temerrüdü
hükümlerine gidip geçmişe etkili olarak sözleşmeyi sonlandırabilir. veya
teslim alarak eksiklerin giderilmesini isteyebilir.
- m305>>>>Teslimden
sonra ortaya çıkan ayıp (sonradan ayıplı hale gelmesinden doğan
sorumluluk) (önemli ayıp) (ileriye dönük fesih hakkı var)
- Ayıp
ikiye ayrılır : Maddi ayıp , şekli şart
- Şekli
şart muayene ve ihbar yükümlülüğü iken
- Maddi
ayıp ise önemli ayıp ve diğer ayıplar olarak ikye ayrılır.
- Önemli
ayıp:Süreklilik arz eden ayıplar örneğin güvenlik zaafı,evin
rutubeti,gürültülü ortam
- Diğer
ayıp(Önemli olmayan ayıp):Sonradan ortaya çıkan ayıplardan sorumluluğu
ifade eder.Kural olarak fesih hakkı yoktur.
- MADDE 305- Kiralanan sonradan ayıplı
duruma gelirse kiracı, kiraya verenden ayıpların giderilmesini veya kira
bedelinden ayıpla orantılı bir indirim yapılmasını ya da zararının
giderilmesini isteyebilir. Ancak, zararın giderilmesi istemi diğer
seçimlik hakların kullanılmasını önlemez. Önemli ayıp durumunda kiracının
sözleşmeyi fesih hakkı saklıdır.
- 1-Ayıbın giderilmesini isteme
- 2-Kira bedelinde ayıp oranında indirim isteme
- 3-Bu ikisiyle beraber başkaca zarar varsa bu zararın tazmini
- 4-Önemli ayıp durumunda sözleşmeyi fesih hakkı
- m305 e
göre kiracının yukarıdaki hakları vardır
- Ortaya
çıkan ayıbın kiracının kusurundan kaynaklanmaması gerekir.
- Kiraya verenin kusursuz sorumluluğu
vardır.İspat külfeti kiraya verendedir.Kiraya veren kiracını
kusurundan kaynaklandığını ispat etmelidir.
- 3. kişi zarar verdiyse kiraya veren
sorumludur.Kiralayan zararı giderir.3. kişiyi bulabilirse ona rücu eder.
- Ayıbı takip eden zararlar da kiraya
verenin sorumluluğundadır.Örneğin damın akması sebebiyle kiracının
mobilyalarının zarar görmesi.Kiracının dam aktı mobilyam zarar gördü
demesi yeterlidir.Kiraya verenin aleyhine kusur karinesini çürütmesi
gerekir.
- Bir heyelan sonucunda kiralık arabanın
zarar görmesi afet durumunda kiralık evin yanması gibi durumlarda mücbir
sebepten bahsederiz.Sonradan ortaya çıkan objektif imkansızlık hükümlerine
gideriz (m136+).Artık ileriye yönelik olarak kira sözleşmesi kendiliğinden
sona erer.
- Bu
ayıbın gizli ayıp olması lazım.Normal vatandaşın ilk bakışta görebileceği
ayıp varsa teknik olarak ayıp değil. Kişi o malı öyle kabul etmiş sayılır.
- Kiracının
teslim alırken gözden geçirmesi lazım.Açık ayıp varsa kiracı bakmadıysa
kanun koyucu kiracı o malı öyle kabul etmiş sayar.
- Sonradan
ortaya çıkan ayıplarda derhal kiralayana bildirilmesi gerekir.
- Örnek:Aracın
ayıplı teslimi veya sonradan ortaya çıkan ayıplardan kiralayan sorumlu
olmayacaktır diye sözleşmeye hüküm konulmuş (Sorumsuzluk sözleşmesi)
- m301 e
göre konut ve çatılı iş yeri kiralarında bu sorumsuzluk sözleşmesi
kesinlikle geçerli değil.Diğer sözleşmelerde ise genel işlem koşullarına
göre geçersizdir.Ürün kirası,tarla kirası vs olursa genel işlem koşulu
olmadığı için bu sözleşme geçerli olabilir.
- MADDE 318- Kiracı, kendisinin gidermekle
yükümlü olmadığı ayıpları kiraya verene gecikmeksizin bildirmekle yükümlüdür;
aksi takdirde bundan doğan zarardan sorumludur.
- m318>>Külfet
değil yükümlülüktür.Kiracı gecikmeksizin bildirmeli gecikirse kiracı
başlangıçtaki zararla sondaki zarar arasındaki farkı tazmin yükümlülüğü
olacaktır.
MADDE 306- Kiracı,
kiraya verenden kiralanandaki ayıbın uygun bir sürede giderilmesini
isteyebilir;
bu sürede ayıp
giderilmezse kiracı, ayıbı kiraya veren hesabına gidertebilir ve bundan doğan
alacağını kira bedelinden indirebilir veya kiralananın ayıpsız bir benzeri ile
değiştirilmesini isteyebilir.
Ayıbın, kiralananın
öngörülen kullanıma elverişliliğini ortadan kaldırması ya da önemli ölçüde
engellemesi ve verilen sürede giderilmemesi hâlinde kiracı, sözleşmeyi
feshedebilir.
Kiraya veren,
kiralanandaki ayıbı gidermek yerine, uygun bir süre içinde ayıpsız benzeriyle
değiştirebilir. Kiraya veren, kiracıya aynı malın ayıpsız bir benzerini hemen
vererek ve uğradığı zararın tamamını gidererek, onun seçimlik haklarını
kullanmasını önleyebilir
- Ayıbın giderme hakkı kullanıldı ama ayıp giderilmedi, giderildiği
halde gene ortaya çıktı o zaman misli ile değişim hakkı doğar.
- MADDE 307- Kiracı, kiralananın kullanımını
etkileyen ayıpların varlığı hâlinde, bu ayıpların kiraya veren tarafından
öğrenilmesinden ayıbın giderilmesine kadar geçen süre için, kira bedelinden
ayıpla orantılı bir indirim yapılmasını isteyebilir.
- Kiracı
ayıbı gidermeye çalışabilir aksi kararlaştırılamaz.Kiracı ayıbı giderirken
dürüstlük kuralı gereğince kiracı piyasayı biraz araştırmalıdır.Bu
giderttiği miktar kira bedelinden indirilecek.
- MADDE 317- Kiracı, kiralananın olağan
kullanımı için gerekli temizlik ve bakım giderlerini ödemekle yükümlüdür.
Bu konuda yerel âdete de bakılır.
- m305,306,307>>>çeşitli
nedenlerle kira bedelinin indirilmesi.
- m305-1>Mal ayıplı kalsın ama indirim
yap(Sürekli ve asli nitelikte indirim)
Örneğin yaz için havuzlu ev
kiraladın.Havuz bozuldu havuzu kullanamadın.Ben evi seviyorum sana 3000 tl kira
vereyim o zaman demesi
- m306-1>Ya bizzat onar yada kira
bedelinde indirim yap (Sürekli nitelikte ve asli indirim)
- m306-3-4>Kiralayanın
seçimlik hakları
- m307>Kiraya verenin ayıbın fark
edildiği an ve giderildiği an arasındaki kiracının yaşadığı elverişsizliği
gidermek amacıyla indirim.(Geçici tali nitelikte indirimdir.)
- MADDE 308- Kiraya veren, kusuru olmadığını
ispat etmedikçe, kiralananın ayıplı olmasından doğan zararları kiracıya
ödemekle yükümlüdür
- Örneğin
dam aktı işyerimde.10000 tl kardan oldum.
- Dam
aktı tatildeydim mobilyam zarar gördü